Wydziedziczenie w testamencie – kiedy jest możliwe i co trzeba udowodnić?
23 maj
Czym jest wydziedziczenie i co oznacza prawnie?
Wydziedziczenie to instytucja prawa spadkowego, która pozwala spadkodawcy pozbawić osoby bliskie prawa do zachowku – czyli roszczenia pieniężnego, które przysługuje zstępnym, małżonkowi lub rodzicom, jeżeli zostali pominięci w testamencie.
Kodeks cywilny (art. 1008) stanowi:
„Spadkodawca może w testamencie wydziedziczyć zstępnych, małżonka i rodziców, jeżeli:
1. wbrew jego woli postępują uporczywie w sposób sprzeczny z zasadami współżycia społecznego,
2. dopuścili się względem niego umyślnego przestępstwa przeciwko życiu, zdrowiu lub wolności albo rażącej obrazy czci,
3. uporczywie nie dopełniają względem niego obowiązków rodzinnych.”
Wydziedziczenie jest więc możliwe tylko wtedy, gdy zachowanie spadkobiercy spełnia jedną z tych konkretnych przesłanek. Nie wystarczy konflikt rodzinny, złe relacje czy emocjonalne urazy.
Przykład z życia:
Pani Helena sporządziła testament, w którym wydziedziczyła córkę. Napisała: „pozbawiam córkę spadku, gdyż nie utrzymujemy kontaktu”. Córka wystąpiła o zachowek – i wygrała. Sąd uznał, że samo zerwanie relacji nie jest równoznaczne z uporczywym niedopełnianiem obowiązków rodzinnych. Testament nie zawierał wystarczającego uzasadnienia, a brak kontaktu nie wynikał wyłącznie z winy córki.
Jak sporządzić skuteczne wydziedziczenie?
Aby wydziedziczenie było ważne:
1. Musi być dokonane w testamencie – nie wystarczy ustna deklaracja czy pismo.
2. Musi zawierać przyczynę, zgodną z art. 1008 KC – najlepiej szczegółowo opisaną.
3. Musi dotyczyć jednej z osób uprawnionych do zachowku – zstępnych (dzieci, wnuków), małżonka lub rodziców.
4. Nie może być dokonane po przebaczeniu – art. 1010 KC przewiduje, że przebaczenie anuluje wydziedziczenie.
Czy można podważyć wydziedziczenie?
Tak – osoba wydziedziczona może w sądzie:
• kwestionować ważność testamentu (np. brak świadomości, forma),
• podważać istnienie przyczyny wydziedziczenia, wykazując, że nie była prawdziwa lub była nieaktualna (np. przebaczenie).
Psychologiczno-praktyczny aspekt:
Decyzja o wydziedziczeniu to często rezultat długotrwałego bólu, rozczarowania lub konfliktu, ale jej skutki prawne trwają długo po śmierci spadkodawcy. Niejasne wydziedziczenie może doprowadzić do bolesnych i kosztownych procesów między bliskimi – często trwających latami.
Warto zatem zadbać o to, by testament był jasny, zgodny z prawem i rzeczywiście oddawał wolę testatora. Adwokat pomoże Ci dobrać właściwe sformułowania i doradzi, czy rzeczywiście spełnione są przesłanki wydziedziczenia.
Cytat z orzecznictwa:
„Zerwanie kontaktu rodzinnego nie może być utożsamiane z uporczywym niedopełnianiem obowiązków rodzinnych, jeśli wynika z konfliktu, za który odpowiedzialność ponoszą obie strony.”
Planujesz sporządzić testament, ale relacje rodzinne są napięte? Chcesz mieć pewność, że wydziedziczenie będzie skuteczne i nie wywoła sądowego sporu?
Skontaktuj się z Kancelarią Adwokacką Tomasz Waszkiewicz w Białymstoku. Pomagam w tworzeniu testamentów, doradzam w sprawach zachowku i reprezentuję klientów w sporach spadkowych.
Dane kontaktowe:
• Adres: ul. Sukienna 8 lok. 9, 15-881 Białystok
• Telefon: +48 690 433 085, +48 888 18 80 80
• E-mail: kancelaria@kancelariawaszkiewicz.pl
Sprawdź naszą ofertę usług prawnych
Oferujemy kompleksowe usługi prawne, które pomogą Ci w rozwiązywaniu trudnych spraw. Sprawdź naszą ofertę i skontaktuj się z nami!
Przeglądaj inne artykuły
29 lip
Czy odrzucenie spadku po rodzicu wyklucza z dziedziczenia po dziadkach?
W praktyce kancelaryjnej coraz częściej pojawiają się pytania od klientów, którzy zastanawiają się, czy odrzucenie spadku po zmarłym rodzicu – zwłaszcza zadłużonym – powoduje automatyczne wyłączenie z dziedziczenia po jego rodzicach, czyli po dziadkach. Dylemat ten ma ogromne znaczenie praktyczne: chodzi nie tylko o uniknięcie długów, ale też o zabezpieczenie ewentualnych roszczeń do majątku rodzinnego. Czy jeśli odrzucę spadek po ojcu, to znaczy, że nie mam już prawa do schedy po dziadku? Czy takie odrzucenie zamyka drogę do dalszego dziedziczenia w tej linii rodzinnej? Jak interpretują to przepisy i praktyka sądowa? Odpowiedź – jak to w prawie cywilnym bywa – nie jest całkowicie intuicyjna. W niniejszym wpisie wyjaśniam, dlaczego odrzucenie spadku po jednym z rodziców nie oznacza automatycznego pozbawienia prawa do dziedziczenia po dziadkach, jakie są wyjątki, na co trzeba szczególnie uważać oraz co zrobić, by zabezpieczyć interesy swojej rodziny – zwłaszcza dzieci.
12 lip
Czy można nagrywać rozmowę bez zgody drugiej osoby? Legalność, dowody i ryzyko karne
Nagrywanie rozmów w dobie telefonów komórkowych i aplikacji mobilnych stało się wyjątkowo proste. Ale czy legalne? Czy można nagrać przełożonego, partnera lub sąsiada – i wykorzystać to jako dowód w sądzie? A może to Ty zostałeś nagrany bez wiedzy i zgody? Wokół nagrywania rozmów narosło wiele mitów. Jedni twierdzą, że to zawsze nielegalne i grozi więzieniem. Inni – że jeśli uczestniczymy w rozmowie, mamy prawo ją rejestrować. Jak jest naprawdę? W tym wpisie wyjaśniamy: • kiedy nagranie rozmowy jest legalne, a kiedy staje się przestępstwem, • czy nagranie może być dowodem w sprawie karnej, rodzinnej lub cywilnej, • jakie przepisy Kodeksu karnego mają zastosowanie do nielegalnego nagrywania, • i co zrobić, jeśli ktoś nagrał Cię bez Twojej zgody. Ten temat dotyka niemal każdego – w relacjach prywatnych, zawodowych i prawnych. Jeśli rozważasz nagranie rozmowy – lub zostałeś w ten sposób utrwalony – przeczytaj, zanim podejmiesz decyzję.
10 lip
Czym grozi odmowa przyjęcia mandatu? Praktyczne skutki i scenariusze
Odmowa przyjęcia mandatu to prawo, z którego może skorzystać każdy obywatel. Ale czy zawsze warto? Co dzieje się po odmowie i jakie są tego skutki? Czy można się jeszcze odwołać po jego przyjęciu? W praktyce wielu kierowców, rowerzystów czy pieszych przyjmuje mandaty odruchowo, nie analizując okoliczności. Inni decydują się odmówić przyjęcia mandatu, chcąc walczyć o swoje racje. Wbrew powszechnej opinii, odmowa nie kończy sprawy, lecz otwiera drogę do postępowania przed sądem rejonowym. Ten wpis pomoże Ci zrozumieć, kiedy odmowa przyjęcia mandatu może być uzasadniona, a kiedy warto rozważyć inne rozwiązanie. Omówimy: • jakie są konsekwencje odmowy przyjęcia mandatu, • kiedy odmowa może się opłacać, • jakie są ryzyka postępowania sądowego, • co można zrobić po przyjęciu mandatu. Jeśli otrzymałeś mandat i nie wiesz, co zrobić – ten artykuł jest dla Ciebie.
9 lip
Odstąpienie od zakazu prowadzenia pojazdów – kiedy jest to możliwe? Czyli jak uratować prawo jazdy.
Utrata prawa jazdy bywa dotkliwsza niż sama kara grzywny czy ograniczenia wolności. Dla wielu osób to nie tylko środek transportu – to codzienne narzędzie pracy, obowiązek rodzinny czy warunek leczenia bliskich. Nic dziwnego, że osoby skazane za wykroczenia lub przestępstwa drogowe szukają sposobu, by zachować uprawnienia. Czy sąd może odstąpić od orzeczenia zakazu prowadzenia pojazdów? W jakich sytuacjach jest to prawnie możliwe i jak przekonać sąd do odstąpienia od środka karnego? W tym wpisie odpowiadamy na te pytania, wyjaśniając, kiedy sąd może, a kiedy musi orzec zakaz prowadzenia pojazdów, oraz jaką rolę odgrywają okoliczności osobiste sprawcy i jego postawa. Przedstawimy konkretne przykłady z sali sądowej oraz aktualne orzecznictwo.