Testament – kiedy jest ważny, a kiedy można go podważyć?
7 maj
Testament jako forma rozporządzenia majątkiem na wypadek śmierci
Testament to jednostronne oświadczenie woli, w którym testator (spadkodawca) rozporządza swoim majątkiem na wypadek śmierci. Można go sporządzić samodzielnie (testament własnoręczny), w formie notarialnej lub w szczególnych przypadkach – np. ustnie lub w obecności świadków (testament szczególny).
Jednak nie każdy dokument podpisany jako „testament” będzie skuteczny. W sądzie liczy się przede wszystkim jego ważność formalna i materialna.
Wymogi ważności testamentu
Najczęstsze rodzaje testamentów:
1. Własnoręczny (holograficzny) – musi być napisany w całości pismem ręcznym, podpisany i opatrzony datą (art. 949 k.c.).
2. Notarialny – sporządzany przez notariusza zgodnie z art. 950 k.c.
3. Szczególne – np. testament ustny w obecności trzech świadków (art. 952 k.c.).
Testament będzie nieważny, jeśli:
• nie został sporządzony przez osobę mającą pełną zdolność do czynności prawnych,
• testator działał pod wpływem błędu, groźby lub był nieświadomy znaczenia czynności,
• narusza przepisy formy testamentu (np. nie został własnoręcznie napisany),
• został sporządzony pod wpływem silnej choroby psychicznej lub otępienia.
Jak podważyć testament?
Możliwość podważenia testamentu istnieje zawsze, ale ciężar dowodu spoczywa na osobie, która to twierdzi. Przykładowe podstawy:
• brak świadomości lub swobody testatora (np. zaawansowana demencja),
• błąd istotny (np. testator myślał, że dziecko go porzuciło, a było to nieporozumienie),
• nacisk osób trzecich – przymus fizyczny lub psychiczny.
Często kluczowe znaczenie mają opinie biegłych psychiatrów, zeznania świadków, dokumentacja medyczna i analiza treści testamentu.
Przykład z praktyki
Pani Maria sporządziła testament własnoręczny dwa miesiące przed śmiercią, przekazując cały majątek jednej z córek. Druga córka wniosła o stwierdzenie nieważności testamentu, wskazując na stan otępienny matki. Sąd, po zasięgnięciu opinii biegłego, stwierdził, że Pani Maria nie miała pełnej zdolności do świadomego działania – testament uznano za nieważny.
Cytat z orzecznictwa
„Testament sporządzony przez osobę, która w chwili jego sporządzenia znajdowała się w stanie wyłączającym świadome powzięcie decyzji i wyrażenie woli, jest nieważny z mocy prawa” – wyrok SN z 7 marca 2002 r., II CKN 1399/00.
Wątek psychologiczny
Spory testamentowe to jedne z najbardziej emocjonalnych postępowań w sądach spadkowych. Pojawiają się oskarżenia o manipulacje, konflikty rodzinne, napięcia pokoleniowe. W takich sprawach potrzeba nie tylko wiedzy prawnej, ale i empatii oraz umiejętności łagodzenia konfliktów.
⸻
Masz wątpliwości co do ważności testamentu lub chcesz go sporządzić poprawnie?
Kancelaria Adwokacka Tomasz Waszkiewicz w Białymstoku doradza zarówno przy sporządzaniu testamentów, jak i reprezentuje w sporach o ich nieważność. Zadbaj o swoją sytuację spadkową z pomocą doświadczonego prawnika.
Dane kontaktowe:
• Adres: ul. Sukienna 8 lok. 9, 15-881 Białystok
• Telefon: +48 690 433 085, +48 888 18 80 80
• E-mail: kancelaria@kancelariawaszkiewicz.pl
Sprawdź naszą ofertę usług prawnych
Oferujemy kompleksowe usługi prawne, które pomogą Ci w rozwiązywaniu trudnych spraw. Sprawdź naszą ofertę i skontaktuj się z nami!
Przeglądaj inne artykuły
29 lip
Czy odrzucenie spadku po rodzicu wyklucza z dziedziczenia po dziadkach?
W praktyce kancelaryjnej coraz częściej pojawiają się pytania od klientów, którzy zastanawiają się, czy odrzucenie spadku po zmarłym rodzicu – zwłaszcza zadłużonym – powoduje automatyczne wyłączenie z dziedziczenia po jego rodzicach, czyli po dziadkach. Dylemat ten ma ogromne znaczenie praktyczne: chodzi nie tylko o uniknięcie długów, ale też o zabezpieczenie ewentualnych roszczeń do majątku rodzinnego. Czy jeśli odrzucę spadek po ojcu, to znaczy, że nie mam już prawa do schedy po dziadku? Czy takie odrzucenie zamyka drogę do dalszego dziedziczenia w tej linii rodzinnej? Jak interpretują to przepisy i praktyka sądowa? Odpowiedź – jak to w prawie cywilnym bywa – nie jest całkowicie intuicyjna. W niniejszym wpisie wyjaśniam, dlaczego odrzucenie spadku po jednym z rodziców nie oznacza automatycznego pozbawienia prawa do dziedziczenia po dziadkach, jakie są wyjątki, na co trzeba szczególnie uważać oraz co zrobić, by zabezpieczyć interesy swojej rodziny – zwłaszcza dzieci.
12 lip
Czy można nagrywać rozmowę bez zgody drugiej osoby? Legalność, dowody i ryzyko karne
Nagrywanie rozmów w dobie telefonów komórkowych i aplikacji mobilnych stało się wyjątkowo proste. Ale czy legalne? Czy można nagrać przełożonego, partnera lub sąsiada – i wykorzystać to jako dowód w sądzie? A może to Ty zostałeś nagrany bez wiedzy i zgody? Wokół nagrywania rozmów narosło wiele mitów. Jedni twierdzą, że to zawsze nielegalne i grozi więzieniem. Inni – że jeśli uczestniczymy w rozmowie, mamy prawo ją rejestrować. Jak jest naprawdę? W tym wpisie wyjaśniamy: • kiedy nagranie rozmowy jest legalne, a kiedy staje się przestępstwem, • czy nagranie może być dowodem w sprawie karnej, rodzinnej lub cywilnej, • jakie przepisy Kodeksu karnego mają zastosowanie do nielegalnego nagrywania, • i co zrobić, jeśli ktoś nagrał Cię bez Twojej zgody. Ten temat dotyka niemal każdego – w relacjach prywatnych, zawodowych i prawnych. Jeśli rozważasz nagranie rozmowy – lub zostałeś w ten sposób utrwalony – przeczytaj, zanim podejmiesz decyzję.
10 lip
Czym grozi odmowa przyjęcia mandatu? Praktyczne skutki i scenariusze
Odmowa przyjęcia mandatu to prawo, z którego może skorzystać każdy obywatel. Ale czy zawsze warto? Co dzieje się po odmowie i jakie są tego skutki? Czy można się jeszcze odwołać po jego przyjęciu? W praktyce wielu kierowców, rowerzystów czy pieszych przyjmuje mandaty odruchowo, nie analizując okoliczności. Inni decydują się odmówić przyjęcia mandatu, chcąc walczyć o swoje racje. Wbrew powszechnej opinii, odmowa nie kończy sprawy, lecz otwiera drogę do postępowania przed sądem rejonowym. Ten wpis pomoże Ci zrozumieć, kiedy odmowa przyjęcia mandatu może być uzasadniona, a kiedy warto rozważyć inne rozwiązanie. Omówimy: • jakie są konsekwencje odmowy przyjęcia mandatu, • kiedy odmowa może się opłacać, • jakie są ryzyka postępowania sądowego, • co można zrobić po przyjęciu mandatu. Jeśli otrzymałeś mandat i nie wiesz, co zrobić – ten artykuł jest dla Ciebie.
9 lip
Odstąpienie od zakazu prowadzenia pojazdów – kiedy jest to możliwe? Czyli jak uratować prawo jazdy.
Utrata prawa jazdy bywa dotkliwsza niż sama kara grzywny czy ograniczenia wolności. Dla wielu osób to nie tylko środek transportu – to codzienne narzędzie pracy, obowiązek rodzinny czy warunek leczenia bliskich. Nic dziwnego, że osoby skazane za wykroczenia lub przestępstwa drogowe szukają sposobu, by zachować uprawnienia. Czy sąd może odstąpić od orzeczenia zakazu prowadzenia pojazdów? W jakich sytuacjach jest to prawnie możliwe i jak przekonać sąd do odstąpienia od środka karnego? W tym wpisie odpowiadamy na te pytania, wyjaśniając, kiedy sąd może, a kiedy musi orzec zakaz prowadzenia pojazdów, oraz jaką rolę odgrywają okoliczności osobiste sprawcy i jego postawa. Przedstawimy konkretne przykłady z sali sądowej oraz aktualne orzecznictwo.