Nowe przepisy od 2023 r. – kiedy można odrzucić spadek w imieniu dziecka bez zgody sądu rodzinnego?

Stan prawny przed nowelizacją – gdzie był problem?

Do 2023 roku, jeśli rodzic chciał odrzucić spadek w imieniu małoletniego dziecka, musiał złożyć wniosek do sądu rodzinnego o wyrażenie zgody. Nawet jeśli spadek składał się wyłącznie z długów.

W praktyce oznaczało to:

• konieczność przygotowania wniosku wraz z dokumentacją,

• kilkutygodniowe oczekiwanie na rozprawę,

• ryzyko przekroczenia terminu 6 miesięcy na złożenie oświadczenia o odrzuceniu spadku.

Wielu rodziców – w dobrej wierze – działało samodzielnie, bez zgody sądu, co prowadziło do nieważności oświadczenia i automatycznego przyjęcia spadku przez dziecko.

Nowelizacja przepisów – co się zmieniło?

Na mocy ustawy z dnia 7 lipca 2023 r. o zmianie niektórych ustaw w celu poprawy efektywności postępowania sądowego, dodano art. 101 § 4 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, który wszedł w życie 15 listopada 2023 r. Przepis ten stanowi:

„Zgoda sądu opiekuńczego nie jest wymagana, jeżeli odrzucenie spadku przez przedstawiciela ustawowego małoletniego dziecka jest zgodne z wcześniejszym odrzuceniem spadku przez rodzica dziecka.”

Co to oznacza w praktyce?

Jeżeli:

1. Rodzic odrzucił spadek, a

2. W jego miejsce do dziedziczenia powołane zostaje jego dziecko,

to

3. można odrzucić spadek w imieniu dziecka bez uprzedniej zgody sądu rodzinnego.

Dzięki temu rodzice mogą działać szybciej, bez ryzyka utraty terminu.

Warunki skorzystania z nowej regulacji:

Aby skorzystać z uproszczonego trybu, muszą być spełnione wszystkie poniższe warunki:

• dziecko dziedziczy w miejsce rodzica, który sam odrzucił spadek,

• dziecko jest małoletnie,

• rodzic działa jako przedstawiciel ustawowy dziecka,

• brak jest konfliktu interesów pomiędzy dzieckiem a rodzicem,

• oświadczenie o odrzuceniu jest złożone w terminie 6 miesięcy od chwili powołania dziecka do spadku.

Przykład z życia:

Pani Marta odrzuciła spadek po matce, która zostawiła zadłużone mieszkanie. Wcześniej – zgodnie z „starymi” przepisami – musiałaby złożyć wniosek do sądu rodzinnego o zgodę na odrzucenie spadku w imieniu swojej 6-letniej córki. Dzięki zmianie przepisów, mogła to zrobić bez sądowej zgody, załatwiając wszystko w kancelarii notarialnej w ciągu tygodnia.

Uwaga – są sytuacje, gdy nadal potrzebna będzie zgoda sądu

Zgoda sądu opiekuńczego nadal będzie potrzebna, jeśli:

• dziecko dziedziczy po kimś innym niż rodzic, np. po dziadku, bez wcześniejszego odrzucenia przez rodzica,

• rodzic nie odrzucił spadku, ale chce to zrobić w imieniu dziecka,

• występuje konflikt interesów (np. tylko dziecko miałoby dziedziczyć majątek lub długi),

• dziecko ma np. udział w wartościowych aktywach, a nie tylko długi.

Psychologiczno-praktyczny aspekt:

Zmiana przepisów to ulga dla wielu rodziców, którzy wcześniej czuli presję czasu i ogromną niepewność. Ale uproszczenie procedury nie zwalnia z obowiązku czuwania nad interesami dziecka.

Warto pamiętać:

• nie każde odrzucenie spadku można przeprowadzić bez sądu,

• dobrze sporządzone oświadczenie złożone u notariusza jest kluczowe,

• warto skonsultować się z adwokatem, który oceni, czy nowelizacja rzeczywiście ma zastosowanie do Twojej sprawy.

Nie masz pewności, czy możesz odrzucić spadek w imieniu dziecka bez sądu? Chcesz uniknąć formalnych błędów, które narażą Twoją rodzinę na długi?

Skontaktuj się z Kancelarią Adwokacką Tomasz Waszkiewicz w Białymstoku. Udzielam kompleksowej pomocy przy odrzucaniu spadków – również w świetle nowych przepisów. Sporządzam oświadczenia, oceniam ryzyko prawne i reprezentuję klientów przed sądem.

Dane kontaktowe:

• Adres: ul. Sukienna 8 lok. 9, 15-881 Białystok

• Telefon: +48 690 433 085, +48 888 18 80 80

• E-mail: kancelaria@kancelariawaszkiewicz.pl