Kto dziedziczy, gdy nie ma testamentu? Zasady dziedziczenia ustawowego
9 maj
Dziedziczenie ustawowe ma miejsce, gdy spadkodawca nie pozostawił ważnego testamentu albo gdy osoby wskazane w testamencie nie mogą lub nie chcą dziedziczyć. Wówczas z pomocą przychodzi ustawa – Kodeks cywilny szczegółowo reguluje, kto i w jakiej kolejności dziedziczy spadek.
Pierwsza grupa spadkobierców – dzieci i małżonek
Zgodnie z art. 931 § 1 k.c., w pierwszej kolejności dziedziczą:
• dzieci spadkodawcy oraz
• małżonek zmarłego.
Dzieci dziedziczą w częściach równych, a małżonek nie mniej niż 1/4 spadku. Jeśli jest tylko jedno dziecko – dziedziczy po połowie z małżonkiem.
W miejsce zmarłego dziecka wstępują jego zstępni (np. wnuki).
Druga grupa – małżonek i rodzice
Jeśli spadkodawca nie miał dzieci, spadek dziedziczą:
• małżonek (co najmniej połowę),
• rodzice,
• ewentualnie rodzeństwo i zstępni rodzeństwa (np. siostrzenice, bratankowie).
Rodzice dziedziczą po 1/4, a w razie ich śmierci – udział przypada ich dzieciom (czyli rodzeństwu spadkodawcy).
Trzecia grupa – dziadkowie
W braku małżonka, dzieci, rodziców i rodzeństwa, dziedziczą dziadkowie spadkodawcy – po 1/2 dla każdego z linii.
Jeśli któryś z dziadków nie żyje, jego udział przypada jego zstępnym (czyli ciotkom, wujkom itp.).
Czwarta grupa – pasierbowie i Skarb Państwa
Jeśli brak jest wyżej wymienionych osób:
• pasierbowie dziedziczą, jeśli ich rodzice (czyli małżonek spadkodawcy) nie żyją,
• w ostateczności – Skarb Państwa (art. 935 k.c.).
Przykład z praktyki
Pan Andrzej zmarł, nie pozostawiając testamentu. Miał żonę i dwójkę dzieci. Zgodnie z ustawą, każde z dzieci dziedziczyło po 1/3, a żona – również 1/3 (nie mniej niż 1/4, więc podział był proporcjonalny). Sąd spadku wydał postanowienie zgodnie z tą zasadą.
Cytat z orzecznictwa
„Dziedziczenie ustawowe następuje według kolejności określonej przepisami ustawy i nie wymaga zgody spadkobierców na przyjęcie konkretnej grupy dziedziczenia” – postanowienie SN z 19 czerwca 2002 r., II CKN 796/00.
Wątek psychologiczny
W przypadku braku testamentu spadkobiercy często wchodzą w konflikt – zwłaszcza, gdy relacje rodzinne były napięte. Pojawiają się pretensje, niedopowiedzenia, czasem oskarżenia o faworyzowanie. W takich sytuacjach warto działać zgodnie z literą prawa – jasno ustalając, kto i w jakiej części dziedziczy, najlepiej z pomocą prawnika.
⸻
Masz pytania o to, kto dziedziczy po zmarłym?
Skontaktuj się z Kancelarią Adwokacką Tomasz Waszkiewicz w Białymstoku. Udzielam wsparcia w sprawach spadkowych – od ustalenia kręgu spadkobierców po reprezentację w postępowaniu sądowym.
Dane kontaktowe:
• Adres: ul. Sukienna 8 lok. 9, 15-881 Białystok
• Telefon: +48 690 433 085, +48 888 18 80 80
• E-mail: kancelaria@kancelariawaszkiewicz.pl
Sprawdź naszą ofertę usług prawnych
Oferujemy kompleksowe usługi prawne, które pomogą Ci w rozwiązywaniu trudnych spraw. Sprawdź naszą ofertę i skontaktuj się z nami!
Przeglądaj inne artykuły
29 lip
Czy odrzucenie spadku po rodzicu wyklucza z dziedziczenia po dziadkach?
W praktyce kancelaryjnej coraz częściej pojawiają się pytania od klientów, którzy zastanawiają się, czy odrzucenie spadku po zmarłym rodzicu – zwłaszcza zadłużonym – powoduje automatyczne wyłączenie z dziedziczenia po jego rodzicach, czyli po dziadkach. Dylemat ten ma ogromne znaczenie praktyczne: chodzi nie tylko o uniknięcie długów, ale też o zabezpieczenie ewentualnych roszczeń do majątku rodzinnego. Czy jeśli odrzucę spadek po ojcu, to znaczy, że nie mam już prawa do schedy po dziadku? Czy takie odrzucenie zamyka drogę do dalszego dziedziczenia w tej linii rodzinnej? Jak interpretują to przepisy i praktyka sądowa? Odpowiedź – jak to w prawie cywilnym bywa – nie jest całkowicie intuicyjna. W niniejszym wpisie wyjaśniam, dlaczego odrzucenie spadku po jednym z rodziców nie oznacza automatycznego pozbawienia prawa do dziedziczenia po dziadkach, jakie są wyjątki, na co trzeba szczególnie uważać oraz co zrobić, by zabezpieczyć interesy swojej rodziny – zwłaszcza dzieci.
12 lip
Czy można nagrywać rozmowę bez zgody drugiej osoby? Legalność, dowody i ryzyko karne
Nagrywanie rozmów w dobie telefonów komórkowych i aplikacji mobilnych stało się wyjątkowo proste. Ale czy legalne? Czy można nagrać przełożonego, partnera lub sąsiada – i wykorzystać to jako dowód w sądzie? A może to Ty zostałeś nagrany bez wiedzy i zgody? Wokół nagrywania rozmów narosło wiele mitów. Jedni twierdzą, że to zawsze nielegalne i grozi więzieniem. Inni – że jeśli uczestniczymy w rozmowie, mamy prawo ją rejestrować. Jak jest naprawdę? W tym wpisie wyjaśniamy: • kiedy nagranie rozmowy jest legalne, a kiedy staje się przestępstwem, • czy nagranie może być dowodem w sprawie karnej, rodzinnej lub cywilnej, • jakie przepisy Kodeksu karnego mają zastosowanie do nielegalnego nagrywania, • i co zrobić, jeśli ktoś nagrał Cię bez Twojej zgody. Ten temat dotyka niemal każdego – w relacjach prywatnych, zawodowych i prawnych. Jeśli rozważasz nagranie rozmowy – lub zostałeś w ten sposób utrwalony – przeczytaj, zanim podejmiesz decyzję.
10 lip
Czym grozi odmowa przyjęcia mandatu? Praktyczne skutki i scenariusze
Odmowa przyjęcia mandatu to prawo, z którego może skorzystać każdy obywatel. Ale czy zawsze warto? Co dzieje się po odmowie i jakie są tego skutki? Czy można się jeszcze odwołać po jego przyjęciu? W praktyce wielu kierowców, rowerzystów czy pieszych przyjmuje mandaty odruchowo, nie analizując okoliczności. Inni decydują się odmówić przyjęcia mandatu, chcąc walczyć o swoje racje. Wbrew powszechnej opinii, odmowa nie kończy sprawy, lecz otwiera drogę do postępowania przed sądem rejonowym. Ten wpis pomoże Ci zrozumieć, kiedy odmowa przyjęcia mandatu może być uzasadniona, a kiedy warto rozważyć inne rozwiązanie. Omówimy: • jakie są konsekwencje odmowy przyjęcia mandatu, • kiedy odmowa może się opłacać, • jakie są ryzyka postępowania sądowego, • co można zrobić po przyjęciu mandatu. Jeśli otrzymałeś mandat i nie wiesz, co zrobić – ten artykuł jest dla Ciebie.
9 lip
Odstąpienie od zakazu prowadzenia pojazdów – kiedy jest to możliwe? Czyli jak uratować prawo jazdy.
Utrata prawa jazdy bywa dotkliwsza niż sama kara grzywny czy ograniczenia wolności. Dla wielu osób to nie tylko środek transportu – to codzienne narzędzie pracy, obowiązek rodzinny czy warunek leczenia bliskich. Nic dziwnego, że osoby skazane za wykroczenia lub przestępstwa drogowe szukają sposobu, by zachować uprawnienia. Czy sąd może odstąpić od orzeczenia zakazu prowadzenia pojazdów? W jakich sytuacjach jest to prawnie możliwe i jak przekonać sąd do odstąpienia od środka karnego? W tym wpisie odpowiadamy na te pytania, wyjaśniając, kiedy sąd może, a kiedy musi orzec zakaz prowadzenia pojazdów, oraz jaką rolę odgrywają okoliczności osobiste sprawcy i jego postawa. Przedstawimy konkretne przykłady z sali sądowej oraz aktualne orzecznictwo.