Kiedy spadek przechodzi na gminę lub Skarb Państwa? Dziedziczenie przez podmiot publiczny

Kiedy dziedziczy gmina lub Skarb Państwa?

Zgodnie z art. 935 § 3 i 4 Kodeksu cywilnego, jeżeli:

• nie ma spadkobierców testamentowych,

• nie ma spadkobierców ustawowych (lub wszyscy odrzucili spadek),

to spadek przypada gminie ostatniego miejsca zamieszkania spadkodawcy albo – gdy nie da się go ustalić – Skarbowi Państwa.

To tzw. dziedziczenie przez podmiot publiczny, które następuje z mocy prawa, tak jak każda inna forma dziedziczenia ustawowego.

⸻

Przykładowa sytuacja

Pani Janina zmarła samotnie, bez dzieci, małżonka i rodzeństwa. Nie sporządziła testamentu. Sąd po poszukiwaniach nie ustalił żadnych krewnych. W efekcie, majątek (mieszkanie, środki pieniężne) przeszedł na gminę Białystok – jako jej ostatnie miejsce zamieszkania.

⸻

Czy gmina lub Skarb Państwa mogą odrzucić spadek?

Nie – podmioty publiczne nie mają prawa odrzucenia spadku.

Zgodnie z art. 1023 k.c., dziedziczą one z dobrodziejstwem inwentarza, co oznacza, że odpowiadają za długi spadkowe tylko do wysokości wartości aktywów (np. wartości mieszkania, samochodu, pieniędzy).

⸻

Jakie obowiązki ma gmina lub Skarb Państwa jako spadkobiercy?

Po stwierdzeniu nabycia spadku przez gminę lub Skarb Państwa:

• gmina/wojewoda musi przeprowadzić inwentaryzację majątku,

• odpowiada wobec wierzycieli spadkodawcy w granicach ustalonych przez spis inwentarza,

• może zbyć majątek (np. sprzedać nieruchomość), ale nie wcześniej niż po przeprowadzeniu formalnego nabycia spadku.

⸻

Czy można odzyskać majątek przejęty przez gminę?

Tak – jeżeli po zakończeniu postępowania ujawni się prawowity spadkobierca, może on w ciągu 10 lat od dnia otwarcia spadku wystąpić z powództwem o uznanie za spadkobiercę (art. 1028 k.c.).

⸻

Cytat z orzecznictwa

„Dziedziczenie przez gminę lub Skarb Państwa jest skutkiem ustawowego domknięcia katalogu spadkobierców. Nie jest to dziedziczenie wyjątkowe, lecz regularne – z mocy ustawy” – postanowienie SN z 24 listopada 2000 r., II CKN 253/00.

⸻

Wątek psychologiczno-praktyczny

Dla bliskich sąsiadów, opiekunów lub dalszej rodziny fakt, że cały majątek osoby zmarłej przejmuje gmina, może być szokujący – zwłaszcza jeśli wcześniej istniała więź emocjonalna lub faktyczna opieka. Dlatego zawsze warto zastanowić się nad sporządzeniem testamentu, by samodzielnie zdecydować o losie majątku.

⸻

Chcesz uniknąć sytuacji, w której majątek trafi do gminy lub Skarbu Państwa?

Skontaktuj się z Kancelarią Adwokacką Tomasz Waszkiewicz w Białymstoku. Pomagam w sporządzaniu testamentów, ustalaniu kręgu spadkobierców oraz reprezentuję klientów w postępowaniach spadkowych.

Dane kontaktowe:

• Adres: ul. Sukienna 8 lok. 9, 15-881 Białystok

• Telefon: +48 690 433 085, +48 888 18 80 80

• E-mail: kancelaria@kancelariawaszkiewicz.pl