Kiedy spadek przechodzi na gminę lub Skarb Państwa? Dziedziczenie przez podmiot publiczny
16 maj
Kiedy dziedziczy gmina lub Skarb Państwa?
Zgodnie z art. 935 § 3 i 4 Kodeksu cywilnego, jeżeli:
• nie ma spadkobierców testamentowych,
• nie ma spadkobierców ustawowych (lub wszyscy odrzucili spadek),
to spadek przypada gminie ostatniego miejsca zamieszkania spadkodawcy albo – gdy nie da się go ustalić – Skarbowi Państwa.
To tzw. dziedziczenie przez podmiot publiczny, które następuje z mocy prawa, tak jak każda inna forma dziedziczenia ustawowego.
⸻
Przykładowa sytuacja
Pani Janina zmarła samotnie, bez dzieci, małżonka i rodzeństwa. Nie sporządziła testamentu. Sąd po poszukiwaniach nie ustalił żadnych krewnych. W efekcie, majątek (mieszkanie, środki pieniężne) przeszedł na gminę Białystok – jako jej ostatnie miejsce zamieszkania.
⸻
Czy gmina lub Skarb Państwa mogą odrzucić spadek?
Nie – podmioty publiczne nie mają prawa odrzucenia spadku.
Zgodnie z art. 1023 k.c., dziedziczą one z dobrodziejstwem inwentarza, co oznacza, że odpowiadają za długi spadkowe tylko do wysokości wartości aktywów (np. wartości mieszkania, samochodu, pieniędzy).
⸻
Jakie obowiązki ma gmina lub Skarb Państwa jako spadkobiercy?
Po stwierdzeniu nabycia spadku przez gminę lub Skarb Państwa:
• gmina/wojewoda musi przeprowadzić inwentaryzację majątku,
• odpowiada wobec wierzycieli spadkodawcy w granicach ustalonych przez spis inwentarza,
• może zbyć majątek (np. sprzedać nieruchomość), ale nie wcześniej niż po przeprowadzeniu formalnego nabycia spadku.
⸻
Czy można odzyskać majątek przejęty przez gminę?
Tak – jeżeli po zakończeniu postępowania ujawni się prawowity spadkobierca, może on w ciągu 10 lat od dnia otwarcia spadku wystąpić z powództwem o uznanie za spadkobiercę (art. 1028 k.c.).
⸻
Cytat z orzecznictwa
„Dziedziczenie przez gminę lub Skarb Państwa jest skutkiem ustawowego domknięcia katalogu spadkobierców. Nie jest to dziedziczenie wyjątkowe, lecz regularne – z mocy ustawy” – postanowienie SN z 24 listopada 2000 r., II CKN 253/00.
⸻
Wątek psychologiczno-praktyczny
Dla bliskich sąsiadów, opiekunów lub dalszej rodziny fakt, że cały majątek osoby zmarłej przejmuje gmina, może być szokujący – zwłaszcza jeśli wcześniej istniała więź emocjonalna lub faktyczna opieka. Dlatego zawsze warto zastanowić się nad sporządzeniem testamentu, by samodzielnie zdecydować o losie majątku.
⸻
Chcesz uniknąć sytuacji, w której majątek trafi do gminy lub Skarbu Państwa?
Skontaktuj się z Kancelarią Adwokacką Tomasz Waszkiewicz w Białymstoku. Pomagam w sporządzaniu testamentów, ustalaniu kręgu spadkobierców oraz reprezentuję klientów w postępowaniach spadkowych.
Dane kontaktowe:
• Adres: ul. Sukienna 8 lok. 9, 15-881 Białystok
• Telefon: +48 690 433 085, +48 888 18 80 80
• E-mail: kancelaria@kancelariawaszkiewicz.pl
Sprawdź naszą ofertę usług prawnych
Oferujemy kompleksowe usługi prawne, które pomogą Ci w rozwiązywaniu trudnych spraw. Sprawdź naszą ofertę i skontaktuj się z nami!
Przeglądaj inne artykuły
29 lip
Czy odrzucenie spadku po rodzicu wyklucza z dziedziczenia po dziadkach?
W praktyce kancelaryjnej coraz częściej pojawiają się pytania od klientów, którzy zastanawiają się, czy odrzucenie spadku po zmarłym rodzicu – zwłaszcza zadłużonym – powoduje automatyczne wyłączenie z dziedziczenia po jego rodzicach, czyli po dziadkach. Dylemat ten ma ogromne znaczenie praktyczne: chodzi nie tylko o uniknięcie długów, ale też o zabezpieczenie ewentualnych roszczeń do majątku rodzinnego. Czy jeśli odrzucę spadek po ojcu, to znaczy, że nie mam już prawa do schedy po dziadku? Czy takie odrzucenie zamyka drogę do dalszego dziedziczenia w tej linii rodzinnej? Jak interpretują to przepisy i praktyka sądowa? Odpowiedź – jak to w prawie cywilnym bywa – nie jest całkowicie intuicyjna. W niniejszym wpisie wyjaśniam, dlaczego odrzucenie spadku po jednym z rodziców nie oznacza automatycznego pozbawienia prawa do dziedziczenia po dziadkach, jakie są wyjątki, na co trzeba szczególnie uważać oraz co zrobić, by zabezpieczyć interesy swojej rodziny – zwłaszcza dzieci.
12 lip
Czy można nagrywać rozmowę bez zgody drugiej osoby? Legalność, dowody i ryzyko karne
Nagrywanie rozmów w dobie telefonów komórkowych i aplikacji mobilnych stało się wyjątkowo proste. Ale czy legalne? Czy można nagrać przełożonego, partnera lub sąsiada – i wykorzystać to jako dowód w sądzie? A może to Ty zostałeś nagrany bez wiedzy i zgody? Wokół nagrywania rozmów narosło wiele mitów. Jedni twierdzą, że to zawsze nielegalne i grozi więzieniem. Inni – że jeśli uczestniczymy w rozmowie, mamy prawo ją rejestrować. Jak jest naprawdę? W tym wpisie wyjaśniamy: • kiedy nagranie rozmowy jest legalne, a kiedy staje się przestępstwem, • czy nagranie może być dowodem w sprawie karnej, rodzinnej lub cywilnej, • jakie przepisy Kodeksu karnego mają zastosowanie do nielegalnego nagrywania, • i co zrobić, jeśli ktoś nagrał Cię bez Twojej zgody. Ten temat dotyka niemal każdego – w relacjach prywatnych, zawodowych i prawnych. Jeśli rozważasz nagranie rozmowy – lub zostałeś w ten sposób utrwalony – przeczytaj, zanim podejmiesz decyzję.
10 lip
Czym grozi odmowa przyjęcia mandatu? Praktyczne skutki i scenariusze
Odmowa przyjęcia mandatu to prawo, z którego może skorzystać każdy obywatel. Ale czy zawsze warto? Co dzieje się po odmowie i jakie są tego skutki? Czy można się jeszcze odwołać po jego przyjęciu? W praktyce wielu kierowców, rowerzystów czy pieszych przyjmuje mandaty odruchowo, nie analizując okoliczności. Inni decydują się odmówić przyjęcia mandatu, chcąc walczyć o swoje racje. Wbrew powszechnej opinii, odmowa nie kończy sprawy, lecz otwiera drogę do postępowania przed sądem rejonowym. Ten wpis pomoże Ci zrozumieć, kiedy odmowa przyjęcia mandatu może być uzasadniona, a kiedy warto rozważyć inne rozwiązanie. Omówimy: • jakie są konsekwencje odmowy przyjęcia mandatu, • kiedy odmowa może się opłacać, • jakie są ryzyka postępowania sądowego, • co można zrobić po przyjęciu mandatu. Jeśli otrzymałeś mandat i nie wiesz, co zrobić – ten artykuł jest dla Ciebie.
9 lip
Odstąpienie od zakazu prowadzenia pojazdów – kiedy jest to możliwe? Czyli jak uratować prawo jazdy.
Utrata prawa jazdy bywa dotkliwsza niż sama kara grzywny czy ograniczenia wolności. Dla wielu osób to nie tylko środek transportu – to codzienne narzędzie pracy, obowiązek rodzinny czy warunek leczenia bliskich. Nic dziwnego, że osoby skazane za wykroczenia lub przestępstwa drogowe szukają sposobu, by zachować uprawnienia. Czy sąd może odstąpić od orzeczenia zakazu prowadzenia pojazdów? W jakich sytuacjach jest to prawnie możliwe i jak przekonać sąd do odstąpienia od środka karnego? W tym wpisie odpowiadamy na te pytania, wyjaśniając, kiedy sąd może, a kiedy musi orzec zakaz prowadzenia pojazdów, oraz jaką rolę odgrywają okoliczności osobiste sprawcy i jego postawa. Przedstawimy konkretne przykłady z sali sądowej oraz aktualne orzecznictwo.