Czy konkubent może uczestniczyć w postępowaniu o podział majątku wspólnego małżonków?

Konkubent w podziale majątku wspólnego – czy to możliwe?

Zasadniczo postępowanie o podział majątku wspólnego dotyczy byłych małżonków – to oni są głównymi uczestnikami. Jednak w określonych sytuacjach do sprawy może dołączyć osoba trzecia, w tym konkubent, jeśli wykaże, że:

• posiada współwłasność któregoś składnika majątku,

• dokonał istotnych nakładów z własnych środków,

• ma inny interes prawny, który może być naruszony podziałem.

⸻

Najczęstsze przypadki z praktyki:

Konkubent jako współwłaściciel nieruchomości

Np. wspólna budowa domu z jednym z małżonków – na działce należącej do obojga formalnie albo w praktyce finansowana przez konkubenta.

Nakłady z majątku konkubenta na majątek wspólny małżonków

Np. remont, budowa, wyposażenie mieszkania, którego formalnym właścicielem jest małżeństwo.

Wspólne konto bankowe lub inwestycja

Np. lokata zasilana wspólnymi środkami, ale formalnie należąca do byłych małżonków.

⸻

Jak konkubent może dołączyć do sprawy?

Konkubent nie ma z mocy prawa statusu uczestnika, ale może:

• zostać wezwany przez sąd do udziału w sprawie – jeśli sąd uzna, że jego prawa mogą zostać naruszone,

• złożyć wniosek o przystąpienie do postępowania jako uczestnik (na podstawie interesu prawnego),

• wytoczyć osobne powództwo cywilne – jeśli jego roszczenia nie mogą być rozstrzygnięte w sprawie o podział majątku.

⸻

Przykład z życia:

Pan Robert od 5 lat mieszkał z byłą żoną jednego z małżonków w nieruchomości, którą wspólnie remontowali. Zainwestował ponad 80 000 zł z własnych środków w modernizację domu. Po rozwodzie jego partnerki, jej były mąż złożył wniosek o przyznanie nieruchomości bez żadnych spłat. Robert przedstawił przelewy, faktury i wniosek o przystąpienie do postępowania. Sąd dopuścił go jako uczestnika, uznając jego interes prawny w zakresie nakładów.

⸻

Orzecznictwo:

„Osoba trzecia może być uczestnikiem postępowania o podział majątku wspólnego, jeśli wykaże interes prawny związany z przedmiotem podziału.”

⸻

Czym różni się współwłasność od roszczenia regresowego?

To ważne rozróżnienie – bo sąd o podziale majątku:

• rozstrzyga o współwłasności – czyli kto formalnie jest właścicielem,

• ale nie zawsze rozstrzyga o zwrocie nakładów osoby trzeciej – zwłaszcza jeśli nie była uczestnikiem postępowania.

Dlatego jeśli konkubent chce dochodzić roszczeń z tytułu nakładów, a sąd odmówi jego udziału, powinien wytoczyć odrębne powództwo (np. na podstawie art. 405 KC – bezpodstawne wzbogacenie).

⸻

Na co warto uważać?

• Nie wystarczy powołać się na związek partnerski – potrzebne są dowody współwłasności lub nakładów.
• Brak aktywności procesowej = ryzyko pominięcia roszczeń – najlepiej działać od razu, nie czekać na koniec sprawy.
• Wnioskuj o przystąpienie do sprawy na piśmie, z dokumentami potwierdzającymi interes prawny.
• Jeśli sąd odmówi – masz prawo złożyć odrębny pozew cywilny.

⸻

Psychologiczno-praktyczny kontekst:

W praktyce udział konkubenta w sprawie o podział majątku to zawsze temat delikatny – często wywołuje emocje, konflikty i oskarżenia. Tymczasem z punktu widzenia prawa liczy się nie moralna ocena relacji, lecz konkretne roszczenia majątkowe. Warto zatem oddzielić te kwestie i skupić się na faktach i dokumentach.

⸻

Zakończenie:

Jeśli jesteś w związku nieformalnym i masz realny interes majątkowy w sprawie o podział majątku byłych małżonków – możesz (i powinieneś) zadbać o swoje prawa. Czasem wystarczy zgłosić swój udział, a czasem konieczna będzie osobna sprawa. W każdej z tych sytuacji warto działać z pomocą doświadczonego pełnomocnika.

Kancelaria Adwokacka Tomasz Waszkiewicz

Adres: ul. Sukienna 8 lok. 9, 15-881 Białystok

Telefon: +48 690 433 085, +48 888 18 80 80

E-mail: kancelaria@kancelariawaszkiewicz.pl